Gleby astrefowe

Oprócz gleb strefowych znajdują się na Ziemi gleby, których występowanie nie jest uzależnione bezpośrednio od strefy klimatycznej. W ich przypadku głównym czynnikiem glebotwórczym jest rodzaj skały macierzystej, stosunki wodne lub ukształtowanie powierzchni.

Przykłady gleb astrefowych:

- rędziny - powstają na skałach węglanowych i siarczanowych (wapieniu, kredzie, gipsie). Są glebami żyznymi, zasobnymi w próchnicę, o lekko zasadowym odczynie;

- czarne ziemie - są to gleby pobagienne, powstałe na odwodnionych osadach bagiennych lub jeziornych. Posiadają gruby poziom próchniczy i w związku z tym są bardzo żyzne;

- gleby wulkaniczne - rozwijają się na skałach pochodzenia wulkanicznego (tufach, popiołach i skałach magmowych wylewnych);

- gleby bagienne - tworzą się w warunkach nadmiernej wilgotności, przy udziale roślinności bagiennej. Podobnie jak w glebach tundrowych występuje w nich poziom glejowy. Jedną z odmian gleb bagiennych są gleby torfowe. Po ich osuszeniu powstają gleby murszowe;

- mady - tworzą się w dolinach i deltach rzecznych. Skałą macierzystą są dla nich namuły rzeczne. Przeważnie są żyzne;

- gleby górskie - są to gleby inicjalne, w początkowym stadium rozwoju. Zimny klimat i duże stromości nie sprzyjają tworzeniu się gleby. Zawierają duże ilości rumoszu skalnego i praktycznie nie zawierają próchnicy;

- gleby antropogeniczne - powstałe na skutek bezpośredniego lub pośredniego wpływu człowieka. Są to gleby przekształcone przez przemysł lub osadnictwo a także gleby, których skład i struktura została zmieniona przez zabiegi agrotechniczne.