Przemysł chemiczny w Polsce

Przemysł chemiczny charakteryzuje się dużą różnorodnością wytwarzanych towarów. Równocześnie jest to przemysł, w którym stosuje się nowoczesne technologie wytwarzania. Gałęziami przemysłu chemicznego są wytwórnie: związków nieorganicznych, nawozów sztucznych, związków organicznych i tworzyw sztucznych; dział farmaceutyczny, kosmetyczny, chemii gospodarczej i gumowy.

Bazą surowcową przemysłu związków nieorganicznych są złoża siarki i soli kamiennej. Polskie złoża siarki należą do największych na świecie. Wydobywane są w rejonie Tarnobrzega i Staszowa. Z siarki wytwarza się kwas siarkowy będący ważnym półproduktem dla innych gałęzi przemysłu chemicznego. Najwięcej kwasu siarkowego wytwarzają zakłady chemiczne w Policach, Tarnobrzegu, Gdańsku i Toruniu. Coraz więcej kwasu siarkowego wytwarza się w instalacjach odsiarczających przy okazji oczyszczania gazów kominowych elektrowni i hut.

Sól kamienna jest surowcem dla przemysłu sodowego. Zakłady sodowe znajdują się na Kujawach (w miejscu eksploatacji permskiej soli kamiennej) w Inowrocławiu i Janikowie.

Nawozy sztuczne można ogólnie podzielić na azotowe, fosforowe i potasowe. Nawozy azotowe produkowane są w Puławach, Tarnowie, Włocławku, Kędzierzynie-Koźlu i Chorzowie, nawozy fosforowe natomiast w Policach, Gdańsku i Tarnobrzegu.

Do produkcji związków organicznych i tworzyw sztucznych używa się przede wszystkim półproduktów wytwarzanych z ropy naftowej. Ich głównym dostarczycielem jest rafineria płocka. Inne półprodukty są dostarczane przez zakłady chemiczne w Puławach, Tarnowie, Oświęcimiu i Brzegu Dolnym.

Włókna syntetyczne wytwarzane są w Toruniu (elana), Łodzi (anilana) i Gorzowie Wielkopolskim (stilon). Celulozowe włókna sztuczne produkowane są w Ło dzi, Tomaszowie Mazowieckim i Sochaczewie. We Włocławku wytwarza się polichlorek winylu (PCV). Różnego rodzaju tworzywa sztuczne produkują zakłady w Warszawie, Wąbrzeźnie, Pustkowie, Jaśle i Pionkach.

Ważną branżą przemysłu chemicznego jest też produkcja farb i lakierów. Najważniejsze zakłady znajdują się w Cieszynie, Dębicy, Wrocławiu, Włocławku, Chorzowie i Pilawie.

Zakłady przemysłu farmaceutycznego zlokalizowane są w dużych miastach lub ich pobliżu. W większości należały dawniej do Polfy i są obecnie prywatyzowane, najczęściej z udziałem firm zagranicznych. Największe zakłady farmaceutyczne znajdują się w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Kutnie, Starogardzie Gdańskim, Jeleniej Górze, Pabianicach, Łodzi, Grodzisku Mazowieckim i Rzeszowie.

Produkcja kosmetyków koncentruje się w dużych miastach: Poznaniu, Łodzi, Warszawie, Krakowie.

W przemyśle chemii gospodarczej można zauważyć duże zaangażowanie kapitału zagranicznego. Środki czystości produkowane są w Bydgoszczy, Warszawie, Nowym Dworze Mazowieckim, Raciborzu i Wrocławiu.

Szybko rozwija się przemysł gumowy. Związane jest to także z napływem kapitału zagranicznego. Opony produkowane są w Dębicy i Olsztynie. Inne wyroby z gumy wytwarzane są w Sanoku, Bydgoszczy, Grudziądzu i Dobczycach.